SURREALISME

Die Surrealisme was meer as net nog een van verskeie strominge in die literatuur en beeldende kunste uit die eerste kwart van die 20e eeu. Dit was 'n revolusie van waardes wat omtrent elke moontlike kunssoort bygekom en die 20e-eeuse lewe self ten diepste aangetas het.

Die Surrealisme het ontstaan as loot van die *Dadaïsme (die Surrealisme het by Dada se linkeroor uitgespring, het die dadaïs Hans Richter op 'n keer gesê) maar gegroei tot 'n outonome kuns, soos uiteengesit deur Breton in sy eerste surrealistiese manifes (Manifeste du Surréalisme, 1924). Sy naam het die Surrealisme te danke aan die profetiese vernuwer en digter, Guillaurrie Apollinaire, wat sy provokatiewe toneelstuk, Les mamelles de Tirésias (1917), in die voorwoord as 'n "surrealistiese drama" beskryf het. Met die neologisme het hy nie op die bonatuurlike gedui nie maar op die nie-verwante.

Die Surrealisme was nes die Dadaïsme 'n beweging van gewelddadige opstand teen die dwang van die bewaakte denke, d.w.s. teen die begrensing van kennis en ervaring deur die tirannie van 'n logiese, estetiese, sosio-morele bewussyn. Maar, anders as Dada se kom-ons-breek-alles-af-en-kyk-wat-bly-oor-rebellie, was die Surrealisme gerig op 'n stelselmatige bemoeiing met die onbekende terreine van die gees, soos die onbewuste. Was Dada se wanorde en absurditeite nie juis die uiting van magte wat die mens nog altyd onderdruk het en tog sy diepste psigiese werklikhede uitmaak nie, wonders en monsters en al? Met die psigoanalise en okkultisme as wegwysers het die Surrealisme geestestoestande soos die droom en hallusinasie verken en later selfs 'n sentrale navorsingsburo gestig waar lede verskynsels soos primitiewe mites, drogbeelde van kranksinniges, visioene van senuweelyers, skisofrenie, histerie, hipnose (soos die sg. hipnotiese "slape" wat surrealiste soos Crevel en Péret beoefen en opgeteken het), e.d.m. konbestudeer.

Die Surrealisme was dus allereers 'n avontuur van die gees, en nie 'n skool met 'n stel kliniese beginsels nie. Dit was te bevrydend en verkennend om 'n uitgesoekte kunsgenre te dien en slegs die literatuur en visuele kunste as doel na te streef.

DADA

Dada is gebore met die opstand teen die eerste wêreld oorlog en het die waardes van die samelewing bevraagteken. Hugo Ball (digter en skrywer) het die Carbet Voltaire gestig wat basies vir enige kunstenaar of skrywer oop was om hul kommentaar oor die samelewing te lewer. Cabaret Voltaire was 'n mengsel tussen 'n nagklub en 'n kunsvereniging. Een vergadering was daar aan 80 lede hamers uitgedeel om kunswerke te verwoes. Gebeure by die kabaret was die hoof invloed van Dada.

Die woord Dada beteken stokperdjie in Frans en is dikwels die eerste woord wat 'n kind sê.
Die kunstenaars van die beweging het 'n nuwe begin in kuns gesoek en die soeke na vryheid beklemtoon.

Dada kunstenaars het daarnatoe gestreef om mense te laat skrik en om te spot met ander se werke. bv. Man Ray wat 'n strykyster (veronderstel om 'n huishoudelike toestel te wees) spykers opgesit en dit redelik geweldadig laat lyk het.

Dada het nie 'n vaste styl of tegniek beslaan nie maar was meer gebasseer op 'n gemoedstoestand en rebelering teen die samelewing se vooropgestelde idees van lewe.

Die Brucke

In 1905 het drie mans Kirchner, Schmidt-Rotluff en Heckel , in Dresdan die vereniging te vorm wat as Du Brucke bekend gestaan het. Hulle het 'n ou slaghuis gehuur  waarin hulle saam gewerk het en hulle eie publikasies oor hulle idees uitgee. Hulle het ooreengestem oor baie dinge . In 1911 het die groep na Berly getrek en hulle het het hulle groep op die vooraand van die eerste wêreldoorlog ontbind.

Kunstenaars: \

Ernst Ludwig Kirchner
Karl Schmidt-Totttluff,
Emil Nolde
Erick Heckel
Max Penchstein em Otto Mueller.

Die Brucke het daarop gekonsentreer om sosiale omstandighede te kritiseer, die boodskap van die skilderye was belangriker as die tegnieke.
Hulle kunswerke weerspieel baie eerlike en emosionele gevoelings
Dit het 'n vaste emosionele tema, bv. Haat, liefde ens.

Sterk primêre en skondêre kleure was gebruik en toe later donker  somber kleure.
Sterk kleur kontras is gebruik.

Kirchner het 'n selfportret gemaak waar hy homself uitbeeld as 'n soldaat wat sy hand verloor het , Die vorms is baie skerp, hoekig en Diep rooi , emosionele kleure is gebruik.

Sy hand wat afgensy is is sy skilder hand wat bewys dat hy baie ongelukkig is met die sosiale tydperk waarin hy nou is nie.

Duitse ekspressionisme

Die konsep ekspressionisme is 'n permanente tendens ins kuns. Die hoogste individuele styl uit waar 'n vrye verwringing van vorm en kleur plaasvind. Ekspressionisme het gereeld met tye van spanning posgevat , toe die induvidu sy eie gevoelings probeer uitrdruk. Ekspressionisme is 'n spesefieke Duitse kuns van die vroeë 2000s

Invloede

Van Gogh

Nie-westerse kulture

Germaanse karakter

Edvard Munch

 Die Duitse ekspressionisme was in twee groepe verdeel; De Bruke en Der Blaue Reiter

Fauvisme

1905-1907 Frankryk

Drie kunstenaars naamlik Matisse Derain en Vlaminch was die hoof stigters van fauvisme in Frankryk. Hulle het baie sterk kleure gebruik en die fauviste het hulle naam ge-erf deur negatiewe kritiek. Die bevryding van kleur, weg bly van naturalisme was die grootse bydrae tot modernisme.

Die hoof invloede van Fauvisme was:

-Vincent van Goch
-Paul Gauguin
-Georges Seurat
-Henri Rousseau
-Nie westerse kulture
-en sintetiese kleure

Hulle het allerdaagse tonele uitgebeeld , soos lanskappe , figure, en portrette en het geglo hulle moet hulle emosies uitbeeld in die skildery.
Hulle het nie die regte kleure gebruik om 'n voorwerp realisties te laat lyk nie, maar eerder emosies uit gebeeld deur hulle kleurskemas
Die kleure was suiwer om hul emosies te beklemtoon en hulle het net helder kleure gebruik

Die skilderye word vereenvoudig en on netjies en onnoukeerig gedoen.
Vorms het sterk buite lyne
En dit is ook baie dekoratief.

Paul Cezanne

Cezanne is die seun van 'n ryk bankier. Hy het sy pa oorreed dat hy kuns gaan studeer. Hy was 'n baie teruggetrokke student wat op sy eie gewerk het. Hy het oorspronklik donker kleure gebruik en het geweldadig goed geskilder. Pisarro het vir Cezanne voorgestel aan landskapskilderye. Toe sy pa oorlede was het hy baie geld ge-erf en kon sy eie styl kies. In 1895 het hy sy eerste groot uitstaling gehou en was in 1900 as 'n genie beskou.

Hy het die menslike anatomie geignoreer en het vir die mens se liggaam dieselfde hoeveelheid aandag gegee as 'n dooie vrug. In The Large Bathers is daar 'n klomp naak figure met 'n landskap in die agtergrond. Die spesefieke kunswerk is baie eenders as die van sy vrugte, want hy het dieselfde skilder tegniek gebrui (olie of 'n doek) terwyl hy die mense / vrugte slegs gebruik het as dekorasie en nie regtig gefokus op hoe hulle lyk nie. Die naakfigure is redelik groot en hulle lentes en gewig mag dalk effens oor beklemtoon wees. Die skildery is ook geskilder met die piramidale effek. Die boomstompe is in 'n driehoek gelê , en die twee middelste vrouens se arms ook. Cezanne was een van die meer talentvolle of geleerde skilder van die post impressionistiese tyd.

Paul Gauguin

Gauguin is in Parys gebore en het eers in 'n Franse handelsvloot gewerk. Daarna word hy 'n baie suksesvolle aandeelshandelaar. Hy het 'n vrou en vyf kinders gehad. Deur die loop van sy lewe ontmoet hy vir Pisarro en word 'n amateurskilder. Gauguin het na 11 jare van harde werk als opgegee vir kuns. Na hierdie verandering in lewenstyl het hy in armoede geleef sonder 'n vrou en kinders, meeste van die tyd siek en ongelukkig.

Hy het baie rondgetrek opsoeke na 'n kans tot hy 'n deurbraak kon maak, eers as 'n impressionis, en later in 1888 werk hy saam Van Goch in Arles as 'n post impressionis.

1891 Pak Gauguin sy goed en vaar na die Poliniese eilande en gaan leef daar omdat die samelewing nie vir hom werk nie. Wat lei tot die kunswerk, The day of God 1894

Die skildery weerspiëel wat Gauguin van Poliniese mitologie dink, wat 'n baie eksotiese en onwerklike idee was. Die figuur in die middel is die god van die Maori-godsdiens en sy naam is Taaroa . Daar is twee vrouens aan die linkerkant wat vir Taaroa persente vat, twee vrouens wat 'n rituele dans uitvoer .Een persoon blaas 'n fluit en daar is 'n moederfiguur met har kind. Maar seker die belangrikste is die drie naak vrouens wat heel voor lê en twee van hulle in die embriokrul wat die skepping voorstel.

Gauguin is 1903 oorlede as gevolg van siekte en armoede.